Liste yapmanın faziletleri, ya da, Beethoven Kenan Doğulu'yu, Mozart'ta Serdar Ortaç'ı döver mi?

Her derde deva bir faaliyet: listelemek

Liste yapmak, diğer birçok şeyin yanı sıra, verili - tanımlı kimi 'şeyler'i yasaklamaya; belirli bazı entiteleri olumlu örnekler olarak lanse etmeye; dinen helâl ve haram olan olguları netleştirmeye; ahlâki, ideolojik, politik, sosyolojik, psikolojik olarak vurgu yapılması gereken fenomenleri ramp ışıklarının altına atarak insanlığın dikkatine sunmaya; herhangi bir ‘X’ fenomenin belirli bir süreç (akıma dair) ya da kesitteki (stoğa dair) performansına ya da niceliksel değişimine göndermede bulunmaya; değerlileri değersizlerden, başarılıları başarısızdan, zararlıları yararlılardan, akları karalardan; (ve bazen de, güzellik konkurlarında olduğu üzere) daha güzel olanları diğer güzellerden ayırarak öne çıkarmaya; … vb … hizmet eder.

Liste yapmak denildiğinde benim aklıma ilk gelen olguların oluşturduğu listenin başında (seyredenlerin bu tespitime iştirak ettiklerinden eminim doğrusu), ‘High Fidelity’ filmini  gelir. Söz konusu filmin John Kussack tarafından canlandırılan karakterinin, aklına gelen hemen bütün konulara dair yaptığı ‘top 5’ listeleri, söz konusu bu hatırlatmamın anahtar realitesidir.

Okumakta olduğunuz yazı, yazarının musikiyle imtihanının ortaya çıkardığı bir icmali, bir hasılayı listeleyerek kamuoyuyla paylaşmak arzusuna müstenittir.

Oğlum ve annesi sıkı Kenan Doğulu fanatiği

Geçenlerde annesi, oğlumuz Berent’i (8), ikisinin de sıkı fanatiği olduğu Kenan Doğulu’nun Kuruçeşme Arena’daki son konserine götürdü. Oğlumuz böylece ilk canlı konser tecrübesini de yaşamış oldu. Gece yarısını geçe eve döndüklerinde, Berent’in yarı uykulu gözlerle kendisini zor belâ yatağa atmasını ve hemen uyumasını beklerken, aaa, o da ne?!? Yorgunluk ve uykusuzluk bir tarafa, üstüne üstlük ana – oğul bir de salonda, Kenan’ın son cd’sini müzik setine koyup, dans etmeye başlamasınlar mı?

Kenan Doğulu’dan çok haz etmem. Bana göre vasat bir sanatçıdır ve olsa olsa Serdar Ortaç’tan az biraz hallicedir. İyi piyano çalan, Berent’in de piyano çalmasına neden olan, sesi ve müzik kulağı çok iyi olan eşimin; Bach, Beethoven, Rodrigo, Mozart hayranı ve icracısı oğluma, popüler ve bana göre düşük kaliteli müziğin iki uç beyinin beğenisini aşılamasını oldum olası tepkiyle karşılamışımdır. İşte o gece, onlar, beni şaşırtan bir hiper-aktivite içinde ve Kenan Doğulu’nun müziği eşliğinde salonun ortasında tepişirken ‘anlamıyorum sizi, ne buluyorsunuz şu Serdar Ortaç’tan en fazla yarım gömlek üstün müzikaliteye sahip Kenan’da?’ demek gafletinde bulunuverdim.

Popüler müzik – elit (yüksek) müzik temelli tartışma kadim bir olgudur

En kutsal inançlarına saldırılmış fanatik dindarlar misali, ana – oğul, bu tespitim daha dudaklarımdan dökülmesini tamamlayamadan, çift koldan ve cepheden ve 9 şiddetinde bir deprem yıkıcılında saldırıverdiler bana ve; ‘müzikten anlamadığım, dans etmeyi beceremediğim için onları kıskandığım, müzik kulağım olmadığı için Kenan ve Serdar’ın diskografilerinde gizli olan kaliteyi yakalayamadığım, sahte – suni bir elitizm tasladığım, kendi değerlerimi dayatarak anti-demokratik davrandığım, insanların tercihlerine saygı göstermeyerek onları küçümsediğim ve hatta aşağıladığım,bla, bla, bla….’ şeklinde özetlenebilecek onlarca ithamı, adeta mitralyöz sertliğinde ve hızında yağdırıverdiler üzerime.

Bunlara cevap yetiştirmeye çalışırken, finali yapan eşim oldu. Bir yandan Berent’in üstünü değiştirirken, öte yandan da ‘hadi oğlum, ananene iyi geceler dile de, aslında çok sığ olan müzik kültürü ve şişkinlikten patlamak üzere olan megalomanisiyle baş başa bırakalım babanı!’ diyerek, kimyasal reaksiyonlardan, diğer elementlerle tepkimeye girmeden, tek başına çıkan ‘müzmin bekâr’ iyot misali, söyleyecek tonla lâf heybemde, terk ediverdi beni tek başıma odanın ortasında.

Müziğin hayatımdaki - hayatınızdaki yeri nedir?

Bu, sıradan gibi durmasına karşın ilk elde kendisini ele verdiğinden çok daha derin ve ehemmiyetli olan ve birdenbire patlayıverdiği için de, beşeri ilişkilerimizin dip sularında epeydir mukim olduğu, gün yüzüne çıkmak için elverişli bir fırsat kolladığını anlaşılan enteresan tartışma, beni, müzik kültürümü ciddi manada hesaba çekmeye, musikiyle olan rabıtamın ve ünsiyetimin muhasebesini yapmaya yönelterek bir hayra da vesile olmuş oldu.

Sahi, ben müzikten ne kadar anlıyordum?

Müziğin hayatımdaki yeri neydi?

Hangi tür müzikten hoşlanıyordum?

Kimleri dinlemeyi tercih ediyordum?

Dinlediğim müzik yaşam tercihlerim üzerinde, kişisel felsefemin ve ideolojik bagajımın oluşmasında ve hayat yolumdaki ilerleyişimde ne derece etkili olmuştu?

Bu soruların ardı ardına zihnine hücum etmesi bu satırların yazarını, uykusuz geçen bir geceye müteakip, sabaha değin süren entelektüel cehd ve cedellerin aktörü olmaya zorlamış; bu sıkıntılı ve sancılı düşünsel pratiklerin nihayetinde ortaya çıkan tefekkür ve hesaplaşma meyveleri ise, onun, 54 yıllık hayatı boyunca etkilendiği yüzlerce müzik eseri olduğunun farkına varmasına neden olmuştu. Meğer müzik, sandığımdan çok daha merkezi, çok daha hayati, çok daha ağırlıklı bir rol oynamaktaymış hayatımda da haberim yokmuş!

Müzik denen o büyülü entitenin, o tarifi neredeyse imkânsız phenomena'nın hayatımdaki 'parmak izleri'yle muhayyele ve mutasavveremdeki 'ayak izleri'ne dair olan fevkalâde zengin entervale yayılmış envai tarzla irtibatlandırılabilecek 550 civarındaki eserinin listelenmesi işte böylesi bir kişisel hesaplaşmanın neticesinde ortaya çıkmıştır.‘Uzun liste’ (long list) denilebilecek bu çalışmamı birkaç günlük bir ‘demlenme’ sürecine (‘nadasa) bıraktım. Ardından da, geçtim klavyenin başına ve 550 eserlik mezkûr ‘long list’i, ondan, ‘işte budur benim favori müzik listem, işte budur benim müzikal beğeni vitrinim!’ diyebileceğim bir ‘kısa liste’ (short list) çıkarana değin ‘inceltmeye’, damıtmaya, yalınlaştırmaya, budamaya başladım onu.

Bahse konu sadeleştirme operasyonu sonunda, hayatımın şu ana değin yaşadığım 54 yılı boyunca şu veya bu nedenle beni derinden sarsan; bir sebeple düştüğüm gayya kuyularında çaresiz kalacağım merkezindeki derin ve marazi korkularımı izale eden; beni, gerçekten de mucizevi bir şekilde ve daha ilk notalarını duymaya başladığımda, futbolcusunu terapi eden Fatih Terim ustalığında ve kıvamında motive eden; duygulandıran; hüzünlendiren; depresyona sokan ya da tam tersine depresif ruh halimin kıçına tekmeyi vurmamda belirleyici olan; neşelendiren, ‘her şey bitti – ben bittim – kesin bir mağlubiyet aldım – artık iflah olmam – hayat denen şu lig maratonunda kesin küme düşerim’ dediğim ağır hezimet psikolojilerinden sıyrılmamda baş role soyunan 57 eserlik bir kısa liste çıkıvermişti ortaya.

İşte beni ‘BEN’ yapan o kısa liste:

A – Kulağıma çarpan ve hatırlayabildiğim ilk ezgiler; varlığımın, kişiliğimin farkına varmama, karakterimin oluşmasına hizmet eden en temel, en köklü eserler:

1 – Bir yeni doğan olarak ilk işittiğim ezgi http://www.vidivodo.com/video/dandini-dandini-dastana/230407

2 – Bir diğer önemli ninni http://www.dailymotion.com/video/xa68pz_ninniler-annesinden-fyy-fyy-kayykcy_music

3 – Annemden ve evimden ayrı kalmama tahammül etmemi sağlayan mucizevi eser http://www.dailymotion.com/video/xl5wif_daha-dun-annemizin_school

B – Ortaokulda dinlemeye başlayıp müptelası olduğum Klasik Batı Müziği eserleri:

4 – Ludwig von Beethoven Symphony No: 5 http://www.youtube.com/watch?v=kBpc3WZOubQ&feature=related

5 – Ludwig von Beethoven Symphony No: 9 http://www.youtube.com/watch?v=t3217H8JppI

6 – Johann Sebastian Bach Toccata and Fugue  http://www.youtube.com/watch?v=Hg8Fa_EUQqY

7 – N. Rimsky Korsakof Flight of The Bumblebee Sheine filminden bir sahne David Helfgott  http://www.youtube.com/watch?v=vqmDDOm15gQ

C – Ortaokulda dinlemeye başladığım ve sol – sosyalist dünya görüşünü edinmemde etkili olan eserler:

8 – Enternasyonal Marşı http://www.youtube.com/watch?v=deESSazleFw&feature=related

9 – Cem Karaca’dan 1 Mayıs Marşı http://www.youtube.com/watch?v=uFYUuvrRM-Q&feature=related

10 – Grup Yorum’dan Vurdular onu http://www.youtube.com/watch?v=vYKDl5E4OC0

11 – Nathalie Cardone’dan Hasta Siempre http://www.youtube.com/watch?v=jppkff5mk34

John Lennon İmagine http://www.youtube.com/watch?v=XLgYAHHkPFs&feature=fvwrel

12 – Ali Asker’den Beyaz Gelinlik ya da Hayat Yeşilde  http://www.youtube.com/watch?v=bBCsafm0XJg&feature=related

13 – Chris de Burgh’den Spanish Train http://www.youtube.com/watch?v=uBdej6qq4dg&feature=related

14 – Chris de Burgh’den Revolition http://www.youtube.com/watch?v=NdT9oq7VBDA

15 – Melike Demirağ’dan Arkadaş  http://www.youtube.com/watch?v=PbwSP6iH85o&feature=related

D – İlkokuldan itibaren dinlediğim popüler Batı Müziği erleri:

16 – Queen’den The Sow Must Go on http://www.youtube.com/watch?v=YHOKosvAxcs&feature=related

17 – Cat Stevens’tan My Lady D’arbenville http://www.youtube.com/watch?v=vjfI3uSN8DQ

18 –  Queen’den Bohemian Rhapsody  http://www.youtube.com/watch?v=3p4MZJsexEs&feature=related

19 – The Alan Parsons Project'ten Sirius - Eye in The Sky http://www.youtube.com/watch?v=aBQalkIeE7s

20 – Simon & Garfunkel’dan The Sound of Silence  http://www.youtube.com/watch?v=0jqn9SKYAgY&feature=related

21 – Simon & Garfunkel’dan El Condor Pasa  http://www.youtube.com/watch?v=pey29CLID3I&feature=related

22 – The Moody’dan Blues Nigths in White Satin  http://www.youtube.com/watch?v=m9BCpIm_P9Y&feature=related

23 – Ennio Morricone’den http://www.youtube.com/watch?v=PSZKqI_bbzI&feature=related

24 – Ennio Morricone’den The Good, The Bad and The Ugly  http://www.youtube.com/watch?v=AFa1-kciCb4&feature=related

25 – The Godfather http://www.youtube.com/watch?v=1aV9X2d-f5g&feature=related

26 - The Moody’dan Blues Melancholy Man  http://www.youtube.com/watch?v=TXJpgqhWvNY&feature=related

27 – Pink Floyd’dan The Wall  http://www.youtube.com/watch?v=fvPpAPIIZyo http://www.youtube.com/watch?v=YR5ApYxkU-U&feature=related

28 – The Eagles’dan Hotel California  http://www.youtube.com/watch?v=v2cpUOdPDbw&feature=related

E – ilkokuldan beri dinlediğim Türk Pop Müziği eserleri:

29 – Fikret Kızılok’tan Zaman Zaman  http://www.youtube.com/watch?v=k_EJ5nj0H_8&feature=related

30 – Bülent Ortaçgil’den Olmalı mı Olmamalı mı  http://www.youtube.com/watch?v=P9NLFMWcvms&feature=related

31 – Üç Hürel’den Bir Sevmek Bin Defa Ölmek Demekmiş  http://www.youtube.com/watch?v=4BjH_pJ2p-w&feature=related

32 - Erkut Taçkın’dan Beyaz Ev http://www.youtube.com/watch?v=OyWIYBeNV2c

33 – Alpay’dan Fabrika Kızı http://www.youtube.com/watch?v=pE0kgiAqAeA

34 - İlhan İrem’den Gemiler Döner Gemiye http://www.youtube.com/watch?v=Iorljl0igME

35 - Timur Selçuk’dan Ayrılanlar İçin http://www.youtube.com/watch?v=9gQFCvq9ZcQ

36 - Cem Karaca’dan Namus Belâsı http://www.youtube.com/watch?v=_1LsnkRPcRE

37 - Cem Karaca’dan Tamirci Çırağı http://www.youtube.com/watch?v=rtGpYYyGOkI

38 – İlhan İrem’den Kızım İçin http://www.youtube.com/watch?v=MB2-OIYbTyg

39 – Timur Selçuk’dan Caddeden Sokaklara  http://www.youtube.com/watch?v=9fHW8Tz_6c4

40 – Erkut Taçkın’dan Baba http://www.youtube.com/watch?v=O9fN3h7vgrE

41 – Semiramis Pekkan’dan Bana Yalan Söylediler  http://www.youtube.com/watch?v=G6abOzDl4I0&feature=related

42 – Erkin Koray’dan Öyle Bir Geçer Zaman ki  http://www.youtube.com/watch?v=_pm3hOPD7vU

43 – Erkin Koray’dan Fesupanallah http://www.youtube.com/watch?v=toThT2rGddI

44 – Ajda Pekkan’dan Haykıracak Nefesim http://www.youtube.com/watch?v=Li7l69m6P8Y
45 - Ahmet Sinan Hatipoğlu'ndan 25. Kısım http://www.youtube.com/watch?v=tLGl5xCnZu0

F – Kendimi bildim bileli dinlediğim Türk Halk Müziği eserleri:

46 – Aşık Veysel’den Kara Toprak  http://www.youtube.com/watch?v=fOcp4CApCr0&feature=related

47 – Aşık Veysel’den Uzun İnce Bir Yoldayım  http://www.youtube.com/watch?v=pnv79vuL_GY

48 – Aşık Mahzuni Şerif’ten İşte Gidiyorum Çeşmi Siyahım  http://www.youtube.com/watch?v=ipCzKtmO7KM&feature=related

49 – Neşet Ertaş’tan Neredesin Sen  http://www.youtube.com/watch?v=CQZnRbu22SQ&feature=related

50 – Musa Eroğlu’dan Mihriban http://www.youtube.com/watch?v=_DOJHilys4E

G – Kendimi bildim bileli dinlediğim Türk Sanat Müziği eserleri:

51 – Zeki Müren’den Şimdi Uzaklardasın http://www.youtube.com/watch?v=SDUbY8f0_qY

52 – Zeki Müren’den Nasıl Geçti Habersiz  http://www.youtube.com/watch?v=MluKTm68UpY&feature=related

53 – Zeki Müren’den Veda Busesi  http://www.youtube.com/watch?v=MluKTm68UpY&feature=related

54 – Zeki Müren’den Elbet Bir gün Buluşacağız  http://www.youtube.com/watch?v=v2YFzQumdEA&feature=related

55 – Zeki Müren’den Senede Bir Gün  http://www.youtube.com/watch?v=zpLpjUvHchU&feature=related

H – Liseden itibaren dinlediğim arabesk eserler:

56 – Neşe Karaböcek’ten Dilek Taşı http://www.youtube.com/watch?v=9CfoOc08d6M

57 – Gülden Karaböcek’ten Sürünüyorum  http://www.youtube.com/watch?v=dRbRf16mT80&feature=related

Yukarıdaki listenin ortaya çıkışı benim için gerçek bir muhasebe ve hesaplaşma süreci şeklinde cereyan etti. Bahse konu listeyi yapmak ve okumakta olduğunuz metni ortaya koymak faaliyetinin beni, kelimenin gerçek anlamıyla zenginleştirdiğini hissettim.

Siz de sizi ‘SİZ’ yapan müzik eserlerini listelemeye ne dersiniz?