Sahhaf Halil Bingöl sahhaflık ve kitabiyat tecrübeleriyle 10 Ocak'ta Gezegen Sahaf Sohbeti'nde

Kıdemli sahhaflardan Halil Bingöl, 'Beyoğlu Sahaf Festivali'nde, bahse konu etkinliğe çok emeği geçen Beyoğlu Belediye Başkanı Ahmet Misbah Demircan'ı standında ağırlarken. Başkan'ın elinde, Reşat Ekrem Koçu'nun efsanevi İstanbul Ansiklopedisinin bir cüzü bulunmakta.

1 - 10 Ocak 2015, Cumartesi günü Gezegen'de Halil Bingöl sohbeti var

Gezegen Sahaf Sohbeti'nin 10 Ocak 2015, Cumartesi günü yapılacak olan altıncısının 
konuğu sahhaf Halil Bingöl (i); diğer bir deyişle, kitap dostlarının 'Halil Abi'si. Önce gelin birlikte Halil Bingöl'ün yaşamının dönüm noktalarına bir göz atıverelim.

2 - Halil Bingöl kimdir?

R. Halil Bingöl 1947'de Eyüp, İstanbul'da doğru. Sırasıyla Nişanca ilk ve ortaokullarını, Eyüp Lisesi'ni (1966) ve Galatasaray İktisadi ve Ticari Yüksek Okulunu (1970) bitirdi. Kitap sevgisi onu bu işle profesyonel olarak ilgilenmeye yönlendirdi. Halil Bingöl'ün bu doğrultuda attığı ilk adım, Eyüp Çarşısı'ndaki Şafak Sineması önünde açtığı çizgiroman tezgâhıdır (1961). 1962 - 1966 döneminde Beyazıt Meydanı'nda kitap sergisi açtı. Bu arada da, bütün kitap kurtları gibi, fırsat buldukça, Beyazıt Sahaflar Çarşısını tavaf etmeyi ihmal etmiyordu. Halil Bingöl'ün Sahaflar Çarşısı ile olan ilgi, iltisak ve irtibatı normal bir kitapperestin, ortalama bir bibliyofilin buna dair yapı ettiklerinden çok ama çok ilerdeydi. Bu vaziyet, onun, Sahhaflar Şeyhi merhum Hacı Muzaffer Özak'tan 'el (icazet) alması' sonucunda, Sahaflar Çarşısı'nda dükkân işletmeye başlaması gibi bir mutlu neticeye vasıl olmasını sağladı (1982).

Her dem taze, daima faal, arif ve zarif bir kitapperest.

Alibeyköy Ortaokulu'nda öğretmenlik yaparken (1970 - 1972), öğrencilerle haşır neşir olmanın tadına varan Halil Abi; sahhaflığı sırasında dükkânına girenlerin ezici çoğunluğunun yine öğrenciler ve gençler olması sayesinde, bu ambiyası / atmosferi yitirmediği bir profesyonel hayatı sürdürme şansını ve mutluluğunu yaşadı.

Erbab-ı kalemden olan Halil Bingöl, bu hasletini, 'eski kitaplar ve İstanbul Sahhafları' konulu yazılar yazdığı Son Havadis Gazetesi'nde okurlarıyka paylaştı (1987 - 1988). Onun, tarihimizin en namlı ve önemli bibliyofil, koleksiyoner, araştırmacı ve kütüphanecilerinden olan Ali Emiri Efendi'nin Divanü Lügati't Türk'ü bularak ülkemizin ve milletimizin kültür hazineleri arasına kazandırmasına benzeyen bir de hizmeti vardır. Halil Bingöl, 1919'da New York'ta Arap harfleriyle Kürtçe yayınlanan Luka İncili'ni ilk defa ilim kozmosuna tanıtan araştırmacıdır.

Çeşitli dergilerde yayınlanan makaleleri ve sempozyumlarda sunduğu bildirileri arasında ilk akla gelenleri Tarih ve Toplum Dergisi'nin 100. sayısında yayınlanan 'Eczacı Binbaşı Avanzade Mehmet Süleyman ve Eserleri' makalesi ile; 'IX. Eyüp Sempozyumu'nda sunduğu 'Eyüp 16 Mart Şehitleri' bildirisidir. Bingöl, tamamlandığında kitaplaştırılacak olan kapsamlı 'Eyüplü Şehitler, Eyüplü Zabitanlar' konulu araştırma dosyasını ikmal etmek üzeredir. Araştırmacı Sahhaf Halil Bingöl'ün 'İbrahim Müteferrika'dan Günümüze Takma Adlar, Mahlaslar' isimli çalışması tamamlanmış olup, yayınlanma aşamasındadır. 

3 - Fiziken küçücük ama, muhtevasıyla koskocaman bir kozmos

Barış Bingöl, Kadıköy'deki sahaf dükkânında çalışırken.

Çekirdekten yetiştirdiği oğlu Barış Bingöl, Kadıköy'de işlettiği Barış Sahaf isimli kitapçıdan; kendisi ise, Galatasaray, Aslıhan Sahaflar Çarşısı'ndaki yine aynı isimle anılan dükkândan kitap dostlarına hizmet ediyor. 

Burada, Barış Bingöl’e küçük bir parantez açmakta fayda görüyorum. Barış kardeşim genç yaşına karşın, hem çekirdekten yetişmesi ve hem de hocasının / ustasının kaliteli olması sayesinde, ismini 'işini bihakkın yapan' sahaflar arasına yazdırmayı başardı. Aynı zamanda o, 'boynuz kulağı geçer' atasözünün hakikatle mutabakatına güzel de bir örnek teşkil etmektedir.

Halil Abi'nin Beyoğlunda yıllardır işlettiği dükkâna ilk defa giden biri, mekânın çok küçük olmasından dolayı 'burada ne bulabilirim ki?!?' şeklinde bir ön yargıya kapılıp, alıcı gözle etrafına bakmaz ve sahibiyle şöyle 'iki lâfın belinin kırıldığı' deruni bir muhabbete girmezse, peşinen söylüyorum, çok büyük hata yapar. Fiziken minicik olan; içinde barındırdığı (meslekte 50 yılını ikmal eden bir ustanın tecrübesini, birikimini, maharetini ve müktesebatını kanıtlayan her biri seçmece, enteresan, nadir, kıymetli ve ehemmiyetli eserlerden oluşan) muhteviyatıyla ve özellikle de sahibinin mütebahhir kişiliğiyle, aslında koskocaman bir kozmosa tekabül eden Beyoğlu Barış Sahaf; araştırmacılar, koleksiyonerler ve bilcümle kitap kurtları tarafından ziyaret edilmeyi daima hak eden bir adres olmaya devam edecektir.

Halil Bingöl'ün bir merakı da hüsnü hat'tır.  İşte onun
Facebook'ta paylaştığı bir hat: 'hayırlısı'.

4 - 10 Ocak 2015 etkinliğinin zaman plânlaması:

Etkinliğimizin zaman akışı şu şekilde cereyan edecektir:

13.00 - 14.00: Halil Bingöl'ün sahaflık ve kitabiyat konulu sohbeti.

14.00 - 14.10: Ara.

14.10 - 18.30: Çoğunlukla bir liradan başlayan açılış bedelleriyle müzayedesi 
gerçekleştirilecek olan eserlerin balotajının gerçekleştirilmesi (söz konusu eserlerin bazılarının görselleri için bknz. https://plus.google.com/u/0/photos/103683865992171942672/albums/6102404925912715985. 

5 - Gezegen Sahaf Müzayede ve Sohbeti'nin mottosu

Bu metni, Gezegen Sahaf Müzayede ve Sohbeti'nin adeta mottosu haline gelen o malûm çağrı ile tamamlayalım derim:

'Merak etmeden, araştırmadan, öğrenmeden, keşfetmeden, okumadan, yazmadan, çizmeden, müzik dinlemeden, film izlemeden, biriktirmeden, arşiv yapmadan, müzelere-galerilere-bienallere-festivallere-sempozyumlara-konferanslara-tarihi mekânlara ve ören yerlerine gitmeden ve ama özellikle de paylaşmadan ve muhabbet ve sohbet etmeden yaşayamam!' diyenlerdenseniz, 10 Ocak 2015, Cumartesi günü 
Gezegen Sahaf Sohbeti'ndeki 'Halil Bingöl Sohbeti' ve onun ardından gerçekleşecek olan kitap müzayedesi sizin için doğru bir tercih olacaktır.  

03 Ocak 2015, Cumartesi günkü gerçekleştirdiğimiz son müzayedemiz ve muhabbetimiz hakkında bilgi için bknz.

http://ziyaversencan.blogspot.com.tr/2014/12/karabey-aydogandan-canl-ruhi-su.html

Etkinliğin adresi:

Gezegen Sahaf; Meşrutiyet Caddesi, Aslı Han Sahaflar Çarşısı, Galatasaray, Beyoğlu, İstanbul.

iletişim için: Kerime  Yardımcı: 0 212 293 94 87, Sedat Yardımcı: 0 544 786 12 92

 

hamiş:

 

(i): Halil Bingöl, mesleğini telaffuz ederken sahaf yerine 'sahhaf' denmesini tercih eden bir 'erbab-ı hadimül kütüp. 'Arapça 'sayfalar' manasına gelen 'suhuf'la ilgilenen, onları koruyan, alım ve satımını yapan, ihtiyacı olanların eline geçmesini sağlayan meslek insanı anlamındaki sahaf/sahhaf' için Prof.Dr.Turan Karataş'ın Edebiyat Terimleri Sözlüğü'ndeki edebi tadı yüksek olan o arifane tavsif ve tasvir denemesini iktibas etmenin, meseleye dair yeterince kapsamlı bir ihata gayreti olduğuna inanıyorum. İşte o tanım:

  

'Sahhaf. Eski kitapları alıp satan; bununla birlikte kitap bilgisi olan, kitaptan anlayan, hangi kitabın kıymetinin ne olduğunu bilen, kitap meraklısı, kitabı seven kimse. Eski kitapların alınıp satıldığı dükkânlar için de aynı terim kullanılır. 

 

Sahaf için “eski kitap alıp satan kimse” tanımını çok yalın ve ruhsuz, onun toplumun kültüründeki yerini belirlemekten uzak olduğunu belirten Erol Özbilgen şunları kaydeder: “Kitap ve okuyucu ilişkilerinin böyle perişan hallere düşmesi üçlünün son elemanı sahhaflığı da etkilemiştir. Kitabın muhtevâsı, malzemesi ve biçimiyle değerlendirilip okuyanın da kendisinden bir şeyler katarak elden ele dolaştırıldığı klasik dönemlerde ‘sahhaf’ adeta Mecnun’a yol gösteren bilge insandır. Pratisyen bir bibliyograftır. Kitapların künyelerini, muhtevâlarını, önemlerini, değerlerini bilir. Araştırmacıların vazgeçilmez bir yardımcısıdır. Çeşitli eserlerin mücmel kritiğini yapar, bulunabileceği yerleri söyler. Dükkânı bir ilim mahfilidir. Eser sahibi kişilerin, ilim ve sanat erbabının buluştukları sohbet ettikleri yerdir. Kendisi de bu toplantıların gedikli izleyicisi olduğundan üstadlara asistanlık yapmış, onların ‘rahle-i tedris’inden bilfiil geçmiştir. Dükkanına uğrayan genç kitapseverlere bu ampirik ama değerli bilgilerini aktaran, onları yetiştiren iyi bir eğitici, bir ‘fem-i muhsin’dir. Parası yetişmeyenlere nev-heveslere kitap bağışlar, onlara ucuz kitap temin edip ayırarak kitap sevgilerini körükler, içlerindeki ateşi canlı tutar. Nesli tükenmiş kitapları arayıp, araştırıp bir yerden bularak kitapseverlerin gönüllerini hoş etmeye çalışır, onları mutlu kılar. Velhasıl düşünce ortamının keramet sahibi şeyhi gibidir'.

Mezkûr kaynağa erişmek için bknz.
http://www.idefix.com/kitap/ansiklopedik-edebiyat-terimleri-sozlugu-turan-karatas/tanim.asp?sid=WA4OVMH6XT0T55RVIHRS