Rekin Teksoy: toplumcu bir sinemacı, çevirmen ve ansiklopedist

http://birdirbir.org/wp-content/uploads/rekinteksoy.jpeg

0 - medhal:

Dante'nin ölümsüz eseri İlahi Komedya'nın (Oğlak Yayıncılık tarafından 1999'da basılan) Türkçedeki ilk tam baskısının altını çizdiğim bazı dizlerini tekrar okuyorum şu sıralarda. Bunu yaparken de, hem Dante'nin hayal gücüne, üslûbunun mükemmelliğine ve hem de eseri dilimize kazandıran çok yönlü kültür insanı Rekin Teksoy'un İtalyancaya ve Türkçeye olan hakimiyetine  bir kez daha hayranlık ve saygı duymaktan alıkoyamıyorum kendimi.

5 yıl önce kaybettiğimiz Rekin Teksoy'u, vefatının hemen kabinde yazdığım aşağıdaki yazı ile anmanın ve hatırlatmanın anlamlı olacağını düşündüm.

1 - Rekin Teksoy, aynı kumaştan dokunduğu abidevi şahsiyetlerin diyarına gitti

Saat 12.00 sularıydı; mutâd olduğu üzere, haber kanalları arasında zap yapıyordum. Tabii, bu arada, dünya ve Türkiye gündeminin nabzını sıcağı sıcağına tutabilmek adına, twitter’ı gözlem altında tutmayı ihmal etmediğimi de eklemeliyim (i). 

İşte tam o sırada gördüm Rekin Teksoy’un (1928 – 30 Mayıs 2012) ölümüne dair olan o ilk tviti. Hayatımın çeşitli evrelerinde entelektüel ve moral ‘parmak izleri’ olan Teksoy’u da kaybetmiştim ve ben biraz daha ‘ıssız adam’ olmuştum.

Gözlem süresi sonsuz olduğunda imkânsız yoktur

Ferhat Özçep Hocam'ın bugün Facebook'ta yaptığı 'Bilimde, gözlem periyodunu milyar yıl olarak alırsanız, herşeyin herşeyle ilişkisini kurabilirsiniz.' paylaşımına şöyle bir mukabelede bulundum:

Buradaki ve tüm dünyadaki yoksul ve evsizlere adanmıştır

'Buradaki ve tüm dünyadaki yoksul ve evsizlere adanmıştır' yazısı eşliğinde yapılmış yukarıdaki anlamlı duvar resmini Twitter hesabında paylaşan Yaşar Adanalı'ya teşekkür ediyorum (i).

dipnot:
(i): kaynak için bknz. https://twitter.com/ysrdnl/status/869450211869032449/photo/1

Ülkeler ve nüfusları

Dünyanın en kalabalık 25 ülkesi an itibarıyla aşağıdaki tabloda görüldüğü gibidir (http://www.worldometers.info/world-population/population-by-country/):

#	Country (or dependency)	Population (2017)	Yearly Change	Net Change	Density (P/Km²)	Land Area (Km²)	Migrants (net)	Fert. Rate	Med. Age	Urban Pop %
1	China	1,388,232,693	0.43 %	5,909,361	148	9,386,293	-360,000	1.55	37	57.6 %
2	India	1,342,512,706	1.18 %	15,711,130	452	2,973,450	-519,644	2.48	27	32 %
3	U.S.	326,474,013	0.73 %	2,355,226	36	9,144,930	1,001,577	1.89	38	82.1 %
4	Indonesia	263,510,146	1.12 %	2,929,046	146	1,811,066	-140,000	2.5	28	53.4 %
5	Brazil	211,243,220	0.8 %	1,675,300	25	8,349,534	3,185	1.82	31	83.5 %
6	Pakistan	196,744,376	2.03 %	3,917,874	255	770,942	-216,384	3.72	23	38.1 %
7	Nigeria	191,835,936	2.59 %	4,848,373	211	910,902	-60,000	5.74	18	47.8 %
8	Bangladesh	164,827,718	1.18 %	1,916,854	1,266	130,175	-445,296	2.23	26	34.5 %
9	Russia	143,375,006	-0.05 %	-64,826	9	16,292,614	223,577	1.66	39	73.2 %
10	Mexico	130,222,815	1.24 %	1,590,811	67	1,943,624	-104,717	2.29	27	77.3 %
11	Japan	126,045,211	-0.22 %	-278,504	346	364,503	70,000	1.4	47	94.3 %
12	Ethiopia	104,344,901	2.45 %	2,491,633	104	1,000,430	-12,000	4.59	19	19.4 %
13	Philippines	103,796,832	1.51 %	1,546,699	348	298,181	-140,000	3.04	24	44.2 %
14	Viet Nam	95,414,640	1.03 %	970,440	308	310,090	-40,000	1.96	30	33.8 %
15	Egypt	95,215,102	1.96 %	1,831,528	96	994,933	-43,136	3.38	25	39 %
16	DR Congo	82,242,685	3.16 %	2,520,061	36	2,265,639	-19,184	6.15	17	38.3 %
17	Iran	80,945,718	1.13 %	902,572	50	1,628,686	-60,000	1.75	30	73.4 %
18	Germany	80,636,124	-0.06 %	-46,227	231	348,621	250,000	1.39	46	77.2 %
19	Turkey	80,417,526	1 %	795,464	105	769,546	400,001	2.1	30	71.2 %
20	Thailand	68,297,547	0.22 %	150,938	134	510,827	20,000	1.53	38	51 %
21	U.K.	65,511,098	0.61 %	399,955	271	241,917	180,000	1.92	40	81.2 %
22	France	64,938,716	0.42 %	270,587	119	547,544	66,311	2	41	80.2 %
23	Italy	59,797,978	-0.01 %	-3,026	203	294,137	105,654	1.43	46	70.7 %
24	Tanzania	56,877,529	3.12 %	1,722,056	64	885,943	-40,000	5.24	17	30.6 %
25	South Africa	55,436,360	0.83 %	457,453	46	1,213,049	120,000	2.4	26	63.4 %

Dünyanın (irili ufaklı) 233 ülkesinin kalanları da şöyle sıralanmaktalar:

Küresel internet kullanıcı sayacı

İnternet kullanıcıları her saniye artmakta. Bu artış, yeryüzündeki her insan online olana değin devam edecek gibi gözüküyor. İnternet penetrasyonu bakımından dünyanın en ileri ve en geri ilk 10 ülkesine gelince, onlar yukarıdaki gibi sıralanmış (i). Yukarıdaki ve aşağıdaki (ayrıntılı ve güncel informasyon içeren) tablolarda da görüleceği üzere, dünyanın gelişmiş toplumlarını barındıran coğrafyalarda internet erişimi 'mutlak doyma noktası (her insan tekinin online olması)'na adım adım yaklaşmakta (ii). Bu yüzden de internetin yeni kullanıcılarının büyük kısmının, önümüzdeki süreçte Afrika, Asya ve Latin Amerika'nın yoksulları arasından çıkması beklenmelidir.

WORLD INTERNET USAGE AND POPULATION STATISTICS MARCH 25, 2017 - Update World Regions Population ( 2017 Est.) Population % of World Internet Users 31 Mar 2017 Penetration Rate (% Pop.) Growth 2000-2017 Users % Table Africa 1,246,504,865 16.6 % 345,676,501 27.7 % 7,557.2% 9.3 % Asia 4,148,177,672 55.2 % 1,873,856,654 45.2 % 1,539.4% 50.2 % Europe 822,710,362 10.9 % 636,971,824 77.4 % 506.1% 17.1 % Latin America / Caribbean 647,604,645 8.6 % 385,919,382 59.6 % 2,035.8% 10.3 % Middle East 250,327,574 3.3 % 141,931,765 56.7 % 4,220.9% 3.8 % North America 363,224,006 4.8 % 320,068,243 88.1 % 196.1% 8.6 % Oceania / Australia 40,479,846 0.5 % 27,549,054 68.1 % 261.5% 0.7 % WORLD TOTAL 7,519,028,970 100.0 % 3,731,973,423 49.6 % 933.8% 100.0 % NOTES: (1) Internet Usage and World Population Statistics updated as of March 30, 2017. (2) CLICK on each world region name for detailed regional usage information. (3) Demographic (Population) numbers are based on data from the United Nations - Population Division. (4) Internet usage information comes from data published by Nielsen Online, by ITU, the International Telecommunications Union, by GfK, by local ICT Regulators and other reliable sources. (5) For definitions, navigation help and disclaimers, please refer to the Site Surfing Guide. (6) Information in this site may be cited, giving the due credit and placing a link back to www.internetworldstats.com. Copyright © 2017, Miniwatts Marketing Group. All rights reserved worldwide.

İnsan okur: her Pazar Tophane'de kitap müzayedesi ve kültür performansı var

Readers browsing through the bomb-damaged library of Holland House, London, 1940.

Her Pazar olduğu gibi bu Pazar da 14.00 - 20.00 saatleri arasında Beyoğlu, Tophane, Boğazkesen Caddesi, no: 43/ 6, Tayfun Pasajı'nda 

gerçekleştirdiğimiz geleneksel Pazar kitap müzayedesi ve kültür performansımızı yapacağız. 

Etkinlik saatlerine dair olan kısmı şu ilâve bilgiyle tamamlayayım: katılımcıların ilgisi ve arzusu canlı olduğu sürece devam etmekte müzayedemiz ve sohbetimiz. Meselâ 7.5 saat kesintisiz devam ederek 21.30'da bitirdiğimiz performanslarımız da vardır.


'Peki, niçin kitap müzayedesi ve kitabiyat sohbeti' derseniz şayet işte bu yüzden derim:

İnsan okur.

İnsan olmaklığımızın en karakteristik vasfı düşünmek, bir sonraki merhalede ise, bunun da ötesine geçerek, düşünmeye dair düşünmektir. Malûm, Homo Sapiens kavramı düşünen canlıyı, Homo Sapiens Sapiens ise düşünmenin kendisine ve kendisinin kendisinine / kendiliğine dair düşünme melekesine sahip olan modern insanı / bizi tarif ve tasvir eder.

Bu yüzden okuruz işte.

Bu argümantasyonu, bu fikirler silsilesini kanıtladığını düşündüğüm yukarıdaki fotoğraf, insanın kitap okuma ve öğrenme aşkının ve azminin en somut nişanelerinden birisi, belki de birincisidir.

Pyotr İlyich Tchaikovsky ve ilham perisi

Romantik dönemin en önemli Klasik Batı Müziği kompozitörlerinden olan Pyotr İlyich Tchaikovsky (7 Mayıs 1840, Votkinsk, Rusya - 6 Kasım 1893, St. Petersburg, Rusya) beste yaparken hangi ruhsal halleri, ne gibi duygu durumlarını kuşanıyordu acaba; diğer bir deyişle, ilham perisi onu ne zaman ziyaret ediyordu?

Buna dair hoş bir çizgi roman paylaşıyorum aşağıda. Yaratıcısı, daha önce de bazı çalışmalarını burada iktibas ettiğim, Zen Pencil Grubu.

İşte bahsettiğim o 'Pyotr İlyich Tchaikovsky ve ilham perisi' temalı çizgi roman (kaynak: http://zenpencils.com/comic/tchaikovsky/)

Eski kitaplardan hastalık bulaştığı yalandır, yanlıştır, bühtandır!

Evet, okunmakta olduğunuz bloga, onun başlığını kuvvetlice haykırarak başlıyorum ey kitapperestler, ey bibliyofiller, ey bibliyomanyaklar, ey koleksiyonerler, ey araştırmacılar, ey okurlar, ey yazarlar ve ey 'ey demesini çok seven' ve bunu sık sık ey diyerek ispat eden taife-i muhibban-ı kütüp:

'Eski kitaplardan hastalık bulaştığı yalandır, yanlıştır, bühtandır, ifitiradır!!!'

Yukarıdaki karikatürün iddia ettiği gibi, şayet kullanılmış, eski kitaplardan hastalık bulaşsaydı, aralarında benim de olduğum çok sayıda koleksiyoner ve arşivcinin sağlığını yitirmesi gerekirdi. 

13 Mayıs Cumartesi Teşvikiye Kitap Müzayedesi

13 Mayıs 2017, Cumartesi günü, 14.00 - 20.00 saatleri arasında, Komşu Kapısı Dayanışma Derneği'nin Hüsrev Gerede Cadedesi, Ömer Rüştü Paşa Sokak, No: 19D, Teşvikiye adresinde yer alan salonunda Nesteren's Vintage Shop'un kurucusu ve sahibesi Nesteren Şencan Görgülü ile birlikte kitabiyat sohbeti ve kitap müzayedesi yapacağız.

Aşağıda bu müzayedede meraklısıyla buluşacak dört kitap bir afişin görselleri yer almaktadır.

1991'de Tokyo'da yapılan Dünya Atletizm
Şapiyonası'nın  afişi de müzayedeye
çıkacak.

Türkiye'yi ve Dünya'yı hiç böyle gördün mü?

Türkiye'nin şehirleri yüz ölçümlerine göre değil de nüfusları oranında temsil edilselerdi şayet, ülkemizin haritası yukarıdaki gibi olurdu.

Bu da, ülkelerin aktüel nüfusları esas alınarak yapılan bir dünya haritası:

Dünyanın en muhteşem kütüphaneleri

1 - Strahov İlahiyat Kütüphanesi, Prag.

Kütüphaneler medeniyetlerin hafızalarıdır. Bütün köklü medeniyet ve milletlerin sahip olmakla iftihar ettikleri çok zengin kitaplıkları vardır. Bu evrensel hakikati; harsında, örfünde, kültüründe, ananesinde kitaba, yazıya, yazılı kâğıtlara kutsiyet atfeden bir medeniyetin mirasçısı olduğumuz vakıasıyla birlikte ele almak ve tefekkür etmek icap eder.

2 - Sainte-Geneviève Kütüphanesi, Paris.

Hal böyle olunca, hem mimari hususiyetleri ve hem de sahip olduğu kitap koleksiyonunun niteliği ve cesameti bakımından küresel ehemmiyete haiz kütüphanelerin bazılarının, ya da hiç olmazsa bir tanesinin Türkiye'de olması beklenir, öyle değil mi? 


3 - Real Gabinete Portugues De Leitura, Rio de Janeiro.

ABD tasarlar ve pazarlar, Çin üretir, dünya tüketir!

1980'lerden sonra kurulan yeni uluslararası iş bölümüne göre ABD dünyanın bilim, teknoloji, tasarım ve buluş merkezi; Çin ve diğer ucuz emek deposu olan Asya ülkeleri (bunlara bazı Afrika ve Güney Amerika ülkelerini de eklemek mümkündür) ise üretim üssü ve fabrikasıdır.

Onu paylaşanın hareket noktasına ve vermeyi amaçladığı mesajın aksine olarak, yukarıdaki fotoğrafın ABD'yi zayıflatan, Çin'i ise güçlendiren bir yanı olduğunu düşünmüyorum. 

7 Mayıs Pazar Tophane Kitabiyat Sohbeti ve Kitap Müzayedesi

 

7 Mayıs 2017, Pazar günü 14.00 - 20.30 saatleri arasında (bazen 21.30'a kadar da sürebiliyor) Tophane'de yapacağımız kitabiyat sohbeti ve kitap müzayedesinde, her hafta olduğu gibi, yüzlerce nadir, ilginç ve değerli eser, piyasa fiyatlarına göre çok uygun başlangıç ederleriyle, meraklısının huzuruna çıkarılacaktır değerli kitap dostları.

Bunlardan birkaç tanesinin görselleri aşağıdadır:

Yolcuya Sorular

Yoldaki sıkıntılar hiç bitmeyecek. Sorular cevapları
tetikleyecek; bütünlemesiz bir sınav bir gün gelecek.

Nicola Tesla

Sırp asıllı, ABD uyruklu fizikçi, elektronikçi ve elektro-fizikçi Nicola Tesla (1856 - 1943) insanlık tarihinin gelmiş geçmiş en büyük mucitlerinden biriydi. Dahi sözünün nitelemede kifayetsiz kaldığı bu benzersiz bilim insanının birçok buluşu, halen de, tam olarak anlaşılamadığından, teknoloji haline getirilerek yaşamımıza sokulabilmiş değildir. 

Tesla'yı, çeşitli konulardaki faydalı ve sevimli kısa grafik romanlarıyla tanınan Zen Pencils'in yaptığı bir çalışma ile hatırlayalım istedim:

Olumsuz ifadelerin gramatiği

Fernando Pessoa'nın dilimize 'Hiçbir şey istememenin mutluluğu' başlığıyla çevrilen aforizmaları şu an okumakta olduğum kitaplardan birisi.

Kitabın ismi epeydir düşündüğüm bir problem alanına yeniden yoğunlaşmama vesile oldu. Mezkûr problem alanı 'hiçbir şey' kelimesinin cümle içinde kullanımının doğurduğu bir keyfiyettir.

'Hiçbir şey', malûm; 'yok'a, yokluğa, sıfır'a referans veren olumsuz bir kavram.

İnsanlığı tehdit eden üç büyük tehlike!!!

Bu anlamlı sözü Facebook hesabında paylaşan Coşkun Büktel'e teşekkür ederim (i).

dipnot:
(i): Kaynak için bknz. https://www.facebook.com/photo.php?fbid=1221685994516175&set=a.179782142039904.42083.100000243596367&type=3&theater

yaşasın 1 mayıs!

yaşasın 1 mayıs!
yaşasın işçinin, emekçinin bayramı!
yaşasın ezilenlerin, horlananların bayramı!
yaşasın mazlumun, madunun bayramı!
yaşasın dünya halklarının kardeşliğinin bayramı!
yaşasın adaletin, vicdanın bayramı!
yaşasın 1 mayıs!